Chile-Venezuela 0-1

Τελευταίο μέρος του αφιερώματος στον Λατινοαμερικάνικο Κινηματογράφο.
Συνοδευόμενο από μια απορία: πώς είναι δυνατόν ένα αφιέρωμα σε 20+ χώρες να κρατά μόνο 1 εβδομάδα; Ακόμα και οι πιο "πορωμένοι" από εμάς, πόσες ταινίες προλαβαίνουμε και αντέχουμε να δούμε σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα; Και μάλιστα τέτοιου είδους, που όπως και να το κάνουμε, δεν είναι οι εύπεπτες αμερικάνικες χαζομαρούλες που κυκλοφορούν κατά κόρον... οι Λατινοαμερικάνικες ταινίες χρειάζονται κάποια αντοχή, δεν μπορεί να τις βλέπει κανείς με το ... κιλό! Καλά αυτού του είδους τα αφιερώματα, αλλά να μη γίνονται μόνο για τους υπαλλήλους των Πρεσβειών, να οργανώνονται έτσι ώστε να μπορεί να τα παρακολουθήσει ένα ευρύτερο μέρος του κοινού.

La Pluma Del Arcángel (Η Πένα Του Αρχάγγελου)



Ταινία βασισμένη σε ένα διήγημα του Arturo Uslar Pietri, ενός από τους μεγαλύτερους και πολυγραφέστερους Βενεζολάνους συγγραφείς του 20ού αιώνα, ο οποίος κριτίκαρε επί 50 χρόνια -έως τα 90 χρόνια περίπου- την κατάσταση στη χώρα του μέσα από τη στήλη του El Pizarrón στην εφημερίδα El Nacional. Ο Pietri είχε πει τη διάσημη φράση "πρέπει να φυτέψουμε το πετρέλαιο", προσπαθώντας να εξηγήσει στους συμπατριώτες του ότι θα έπρεπε να χειριστούν με μεγάλη προσοχή τα κέρδη που προέρχονται από ένα προϊόν που δεν θα υπάρχει αιώνια και να μην το κατασπαταλήσουν, έτσι ώστε να εξασφαλίσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερη χρονική διάρκεια στη συμβολή του πετρελαίου για την εξέλιξη της πατρίδας τους.
Η ταινία εκτυλίσσεται γύρω στα 1930, σε κάποιο απομακρυσμένο χωριό των Άνδεων σε μια άγνωστη χώρα, που θα μπορούσε να είναι οποιαδήποτε χώρα της Λατινικής Αμερικής. Καμία έννοια δημοκρατικού πολιτεύματος δεν υπάρχει, οι ανώτατοι άρχοντες έχουν δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω στους κατοίκους, η διαφθορά κυριαρχεί, ο φόβος είναι εμποτισμένος στο πετσί αυτών των ανθρώπων που έχουν σκύψει το κεφάλι και δεν περιμένουν τίποτα πια. Ξαφνικά εμφανίζεται ένας νέος τηλεγραφητής, ο Gabriel, σαν από το πουθενά. Ντυμένος στα άσπρα, εντυπωσιακός, με βλέμμα διαπεραστικό και μυστηριώδες. Η πλοκή στηρίζεται σε αυτόν και τον βοηθό του, τον νεαρό Lazarillo, τον οποίο προσπαθεί να "εκπαιδεύσει", ξεκινώντας τα μαθήματα με μια ερώτηση: "γιατί υπακούς;". Το μάθημα αποσκοπεί στην αμφισβήτηση κάθε είδους παράλογης εξουσίας και για να το πετύχει, αρχίζει και αλλάζει το περιεχόμενο των τηλεγραφημάτων, "βελτιώνοντας" την πραγματικότητα αυτών των ανθρώπων. Οι λέξεις έχουν το νόημα που εμείς θέλουμε να τους δώσουμε, "όλη η δύναμη βρίσκεται στις λέξεις, οι λέξεις μπορούν να φέρουν την αλλαγή", λέει συνέχεια στο βοηθό του και αυτό πράττει, αλλάζοντας πραγματικά την ζωή κάποιων βασανισμένων ανθρώπων, του δάσκαλου που πετάχτηκε σε ένα μπουντρούμι γιατί θέλησε να μάθει στους μαθητές τον Εθνικό Ύμνο, της όμορφης κοπελίτσας που βιάστηκε από τον γιο του προύχοντα και πάει λέγοντας, μακρύς ο κατάλογος αυτών που έπεσαν θύματα της παράλογης διαχείρισης της εξουσίας. Το τέλος της ταινίας δεν έχει τόση σημασία, κάποια στιγμή γίνεται αντιληπτό το "παιχνίδι" του, αυτός εξαφανίζεται "ίσως πέταξε", όπως λέει ο βοηθός, ο οποίος καταλήγει στη φυλακή επί βοήθησε τον τηλεγραφητή. Δεν δείχνει όμως καθόλου λυπημένος ή μετανοιωμένος, αντίθετα, έχει αντρωθεί και συνειδητοποιήσει την αξία των λέξεων, γράφει τώρα αυτήν την ιστορία και καταλήγει ότι δεν θα ξαναϋπακούσει πια σε κανέναν, εκτός από την καρδιά του.
Ο τηλεγραφητής Iván Tamayo , καθώς είναι κυρίως θεατρικός ηθοποιός, δίνει μια ποιητική νότα στην ταινία, σε αντιδιαστολή μάλιστα με τον μουσάτο, μαλλιά, άσχημο διοικητή της αστυνομίας, που είναι και ο πιο άμεσος αντίπαλός του. Υπάρχει μια μαγική πνοή στην ταινία, σε αρκετές στιγμές υπάρχει η αίσθηση ότι κάτι μαγικό μπορεί να συμβεί, ότι ο Gabriel που υπογράφει τα αλλαγμένα τηλεγραφήματα με την λευκή Πέννα από τα φτερά του Αρχάγγελου, θα μπορούσε τελικά ακόμα και να πετάξει. Το εντυπωσιακό στοιχείο της ταινίας είναι ότι ενώ φαίνεται να κυλά ήσυχα και ειρηνικά η ζωή και χωρίς να δίνεται έμφαση στις αγριότητες που γίνονται, ξεχειλίζει ταυτόχρονα η πολιτική και κοινωνική βία που ασκήθηκε από τις πατριαρχικές δικτατορίες που τσάκισαν την Λατινοαμερικάνικη Ήπειρο το πρώτο μισό του προηγούμενου αιώνα. Και ενώ σε αυτό το συμβολικό χωριό ο κόσμος ζει με τον τρόμο των τραγικών οδηγιών που στέλνονται μέσω τηλεγραφημάτων από τον στυγνό δικτάτωρα, έρχεται ένας "Αρχάγγελος" για να καταφέρει να κάνει το θαύμα, να γεμίσει την ατμόσφαιρα με μια τρελλή αίσθηση ευτυχίας, με την αίσθηση ότι το αδύνατο μπορεί να πραγματοποιηθεί και να φωτιστεί ακόμα και το πιο βαθύ σκοτάδι.

Στην ύπαρξη ελπίδας και μαγείας βρίσκεται και η διαφορά της Βενεζολάνικης από την Χιλιανή ταινία.

La Fiebre Del Loco (Ο Πυρετός Του Λόκο*)



Εδώ κυριαρχεί η φτώχεια, η μιζέρια, ο σκληρός αγώνας για επιβίωση, που τελικά οδηγεί στην καταστροφή και στον θάνατο. Δεν υπάρχει διέξοδος σωτηρίας, η ελπίδα πνίγεται στα όμορφα Χιλιανά νερά, μαζί με το loco.
Μεγάλο ατού της ταινίας αυτής η φωτογραφία του Miguel Joan Littin, βοηθά και το πανέμορφο άγριο τοπίο του νησιού Toto (στην ταινία "ξαναβαφτισμένο" Puerto Gala) στον νότο της Χιλής.
Ένα φτωχό ψαροχώρι γεμάτο τσίγκινες παράγκες, όπου λίγες μέρες το χρόνο σφύζει από ζωή, καθώς γίνεται άρση της απαγόρευσης συλλογής του υπό εξαφάνιση loco (συμβολικό όνομα του μαλάκιου, που σημαίνει τρελλός στα ισπανικά) και μαζεύονται εκεί όλων των ειδών οι τυχοδιώκτες, έμποροι, βουτηχτές, πόρνες κλπ. για να μαζέψουν το πολύτιμο φρούτο της θάλασσας και να το πουλήσουν στο εξωτερικό. Είναι το "νέο" χρυσάφι, αυτό το loco που τελικά οδηγεί τους ανθρώπους που θέλουν να πλουτίσουν γρήγορα κι εύκολα χωρίς να υπολογίζουν το κόστος, στην τρέλλα και στην καταστροφή, σαν μια σύγχρονη σειρήνα που πρώτα ξελογιάζει και μετά τσακίζει τα θύματά της. Οι ιστορίες των πρωταγωνιστών κάπου μπλέκονται και αδυνατίζουν, με αποτέλεσμα να χάνεται ελαφρά ο θεατής. Μελαγχολία σε μικρές δόσεις, ταυτόχρονα όμως υπάρχει και κάποια διαύγεια, κάποια αίσθηση του κωμικού της ζωής. Είναι μια αρκετά ενδιαφέρουσα ταινία, που μοιάζει όμως κάπως αποσπασματική και αυτό σε συνδυασμό με την έλλειψη τελικά της ελπίδας, με κάνει να την προτιμώ λιγότερο από τις 4 που μπόρεσα να δω στα πλαίσια αυτού του αφιερώματος.

*locο είναι ένα είδος μαλάκιου υπό εξαφάνιση

posted by Juanita La Quejica @ 4:05 AM